Πολλοί, ειδικά στην χώρα μας, τον έχουν χαρακτηρίσει σαν το Βάσκο Manu Chao, και παρότι η διαδρομή τους έχει μερικά κοινά στοιχειά, ο Fermin έχει μια πολύ πιο περιπλοκή και περιπετειώδη πορεία τόσο μουσικά όσο και πολιτικά, η οποία με δυσκολία μπορεί να χωρέσει σε αυτό το άρθρο.
Η διαδρομή…
Ο μύθος ξεκινάει στις αρχές της δεκαετίας του 80, όταν ο Muguruza είδε μια συναυλία των Clash και αποφάσισε να παίξει πανκ, σχηματίζοντας μαζί με τον αδελφό του τους Kortatu. Παρότι έφεραν την ταμπέλα του ska-punk, οι Kortatu ισορρόπησαν ανάμεσα σε αρκετά μουσικά είδη και αποτέλεσαν την προμετωπίδα του ρεύματος Rock Radikal Vasco (ή RRV), το οποίο στην περίοδο αυτής της δεκαετίας αποτέλεσε σημαντικό κομμάτι της βασκικής αριστεράς, που στα πρώτα μετά-φρανκικά χρονιά και μετά τις αρχικές παραχωρήσεις αυτονομίας από το Ισπανικό Κράτος, πάλευε για την κατοχύρωση μεγαλύτερης ακόμα ανεξαρτησίας και για το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του βασκικού έθνους. Την περίοδο εκείνη το συγκρότημα βρέθηκε στη δίνη των γεγονότων, όταν ο Joseba Sarrionaindia (Βάσκος συγγραφέας, ποιητής και μέλος της ΕΤΑ) δραπέτευσε κατά την διάρκεια μιας συναυλίας τους στη φυλακή που βρισκόταν κρατούμενος, και οι Kortatu κατηγορήθηκαν ότι είχαν συμμετάσχει στο σχέδιο της δραπέτευσης. Μετά από αυτό το περιστατικό συνέθεσαν το πιο γνωστό τραγούδι τους το Sarri Sarri, το οποίο αφορούσε αυτή τους την περιπέτεια, το οποίο όμως ήταν στην πραγματικότητα ήταν διασκευή του Chatty Chatty των Toots and The Maytals. Επίσης, αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα με τη λογοκρισία, κυρίως όταν θέλησαν να κάνουν εξώφυλλο σε δίσκο τους το βασιλιά Juan Carlos σαν μεταλλαγμένο ρομπότ.
Ο μύθος συνεχίζεται με παρόμοιο τρόπο, αφού λέγεται ότι όταν η μπάντα είδε μια συναυλία των Public Enemy στο Παρίσι, στα τέλη της δεκαετίας του ’80, αποφάσισε να παίξει hip-hop, επιστρέφοντας το 1990 με το όνομα Negu Gorriak (στα βασκικά σημαίνει Κόκκινος Χειμώνας), με το οποίο, στο πρώτο μισό της δεκαετίας του ’90, κυκλοφόρησε 4 δίσκους, με κορυφαίο το Borreroak Baditu Milaka Aurpegi.
Ο Fermin στις μέρες μας
Την τελευταία δεκαετία ο Fermin Muguruza έχει ακολουθήσει την προσωπική του διαδρομή, η οποία, μουσικά, είναι και η πιο ενδιαφέρουσα. Στους 4 δίσκους που έχει κυκλοφορήσει αυτά τα χρονιά, και στις πολλές συνεργασίες του (Αmparanoya, Manu Chao, Dot και την αφρόκρεμα της Τζαμαϊκανής σκηνής), αναδεικνύεται η μουσική του μεγαλοφυΐα, αφού δε διστάζει να ανακατεύει μια σειρά από είδη (από dub και jungle μέχρι reggae punk αλλά και παραδοσιακά βασκικά όργανα) με εκπληκτικά αποτελέσματα. Ταυτόχρονα οι στίχοι των τραγουδιών ξεφεύγουν και από τα ζητήματα του βασκικού κινήματος, και αναφέρονται σε μια σειρά από γεγονότα των τελευταίων χρονών (από την σύλληψη Οτσαλάν και την δεύτερη Ιντιφάντα μέχρι το αντάρτικο στο Νεπάλ), ενώ την ίδια ώρα, μια σειρά από τραγούδια είναι επηρεασμένα από την παγκόσμια προοδευτική πολιτισμική κληρονομιά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το τραγούδι Itaca Berriro στο οποίο το ποίημα του Καβάφη «Ιθάκη» γίνεται σύμβολο για τον αγώνα της ανεξαρτησίας, ή η μελοποίηση ποιημάτων του Μπρεχτ, του Χικμέτ και άλλων στα βασκικά. Ανάμεσα σε αυτούς τους δίσκους βρίσκεται το 99 FM Dub Manifest του 1999, στο οποίο φαίνεται με τον πιο καθαρό τρόπο αυτή ανάμειξη των στυλ, το In-komunikazioa, αλλά και το περσινό Euskal Herria Jamaika Clash, τα οποία είναι ηχογραφημένα στην Jamaica (με το μουσικό στυλ να κλίνει περισσότερο προς τα εκεί), δίσκοι που όλοι πρέπει να ακούσουν. Βεβαία τα περσότερα τραγούδια του είναι στα Βασκικά, πράγμα που κάνει δύσκολη την παρακολούθηση των στίχων, αλλά ο Fermin έχει φροντίσει και για αυτό, αφού τόσο στα βιβλιαράκια που συνοδεύουν τα cd και στο site του (www.muguruzafm.com), οι στίχοι είναι γραμμένοι σε τέσσερις γλώσσες (βασκικά, ισπανικά, γαλλικά και αγγλικά).
Η πολιτική του δράση
Βεβαία όλα αυτά τα χρονιά η πολιτική του στράτευση όχι μονό δεν υποχώρησε, αλλά αντίθετα με τα χρόνια γίνεται όλο και πιο δραστήριος. Στις ευρωεκλογές του 1999 ήταν υποψήφιος του Herri Batasuna, κάτι που άλλωστε του δημιούργησε πολλά προβλήματα τα επόμενα χρονιά, με ανακρίσεις, αλλά και απαγόρευση εισόδου σε μερικές χώρες! Ο ίδιος βεβαία δηλώνει ότι δεν έχει καμία σχέση με την ΕΤΑ, και ότι επιθυμία είναι η ανεξαρτησία και ο σοσιαλισμός στο τόπο του. Παράλληλα, όλα τα τελευταία χρόνια υπήρξε δραστήριος στα ραντεβού του κινήματος σε όλο το κόσμο, χωρίς να χάνει ποτέ ευκαιρία να καταδικάσει τον ιμπεριαλισμό και τις ΗΠΑ και να μιλήσει για το διαφορετικό κόσμο για τον οποίο παλεύει…
To παραπάνω κείμενο έχει δημοσιευτει στο περιοδικο "Εκ Νέου" Τεύχος 2.
